Om de zo veel tijd schrijf ik een kleine ode aan een kunstenaar wiens werk ik verliefd op ben geworden. Dit keer schrijf ik over de Amerikaanse fotograaf Gregory Crewdson, misschien wel de eerste kunstenaar die mijn hart stal. Zijn wereldberoemde, uitgebreid geënsceneerde foto’s lijken in alle opzichten een still te zijnuit een film. Om ze te maken is er dan ook een set nodig die niet onderdoet aan dat van een Hollywood productie. Alles wordt uitvoerig met een heel team gepland, straten worden afgezet, sets gebouwd, tientallen enorme lampen geplaatst en modellen geïnstrueerd. Het duurt weken om één van zijn foto’s te realiseren. Crewdson neemt geen foto’s, hij maakt ze. Het zijn adembenemende beelden die bijna onmogelijk zijn niet mooi te vinden, maar hun kracht zit hem niet enkel in hun schoonheid. Je hoort velen zeggen dat Gregory Crewdson met zijn werk de fotografie voor altijd heeft verandert. Dat is volgens mij maar moeilijk te ontkennen. Één ding is in ieder geval zeker, zijn fotografie heeft míj zonder twijfel, voor altijd verandert.

WAAROM GREGORY CREWDSON

Toen ik jonger was dacht ik zeker te zijn later regisseur te willen worden. Films konden mij ongelofelijk raken. Voor de duur van de film, voelde ik mij onderdeel van een compleet andere realiteit. Dit maakte dat ik aan een bezoek aan de locale bioscoop nog wel eens een gevoel overhield dat misschien het beste is te vergelijken met een kleine existentiële crisis. Ik vondt het heerlijk. Het was alsof ik net vanalles had meegemaakt, veranderd was, en in zekere zin mezelf opnieuw moest vinden. Op de terugweg leunde ik met mijn hoofd tegen het raam van de auto, staarde glazig voor me uit en liet mezelf nog even wegdromen. Dát wilde ik ook met mensen kunnen doen: een moment creëren dat, ondanks zijn feitelijk onwerkelijkheid, wel degelijk echte invloed kon hebben op een ander.

Rond mijn vijftiende begon ik de fotografie te ontdekken. Opnieuw voelde ik me overdonderd, maar nu door de kracht van het enkele beeld. Ik besloot toen dat ik fotograaf wilde worden, en te proberen net zo veel diepte en verhaal in één enkel beeld te kunnen uitdrukken, als een film van twee uur deed. Als er een fotograaf is die precies dit, elke keer opnieuw weet te doen dan is het Gregory Crewdson. Met de ontdekking van zijn fotografie maakte mijn hart een sprongetje. Niet alleen uit liefde voor zijn beelden, maar ook door de bevestiging die zij gaven aan mijn ideeën over de kracht van beeld.

Daarnaast heb ik mij altijd kunnen identificeren met de manier waarop Crewdson omgaat met zijn werk. Dat ik regisseur wou worden, was ook deels te wijten aan mijn persoon: een perfectionist en controlfreak, geobsedeerd door een drang de plaatjes in mijn hoofd, exact zoals ze zich aan mij voor doen, te kunnen vastleggen. Ik wilde destijds dan ook, naast regisseur, ook de cameraman, scriptschrijver en actrice zijn. Dan had ik overal controle over. Het zou nogal een egocentrische aangelegenheid zijn geworden dus, maar misschien is dat een kunstenaar eigen. Crewdson zelf noemt het hele proces van het maken van kunst, een geloofsdaad. Er is een wil om iets ter wereld te brengen dat betekenis heeft. De enige reden om het te doen, is volgens hem omdat je het nou eenmaal móét doen. Het is niet per se een kwestie van keuze.

“For me the most powerful moment in the whole process is when everything comes together and there is that perfect beautifull still moment. And for that instance, my life makes sense.”
– Gregory Crewdson from the documentary: Gregory Crewdson: Brief Encouters (2012)

WAT WE ZIEN

Crewdsons beelden lijken ons de donkere kant van de American Dream te tonen. Zijn foto’s maakt hij meestal in de oude fabriekssteden van Massachusetts, waar de bedrijven die voorheen enorme werkgelegenheid boden, nu zijn verdwenen. Deze leegte is voelbaar in de stadjes en komt ook voor in Crewdson’s foto’s. Niet alleen in de omgeving, maar ook in de figuren. Zijn werk lijkt voor mij altijd een representatie van een moment van verstilling en vervreemding, waar je als mens soms door overvallen kunt worden. Dat moment dat je ietwat verward om je heen kijkt en denkt: “Wat is dit allemaal, en wat doe ik hier?”

Het moderne leven heeft iets overweldigends. Er is zo veel. Er zijn winkels met felgekleurde uithangborden, vol met spullen die we kunnen kopen met onze munten, briefjes en plastic pasjes. Er zijn metalen machines op wielen die we zelf kunnen besturen. Er zijn afvalbakken en straatlantaarns en bankjes waar we misschien niet vaak genoeg even op gaan zitten. Dan zijn er nog de huizen. Huizen achter groene gazons, waarin de bewoners nog meer dingen om hen heen hebben uitgestalt. Er zijn mensen die het schijnbaar beter hebben dan onszelf, en mensen die er slechter aan toe lijken te zijn. Of dat ook echt zo is zullen we niet weten. De vaak mooie omgeving waarin Crewdson figuren zich bevinden, lijkt ze in ieder geval niet af te kunnen leiden van de vervreemding die zij voelen. Het heeft de leegte niet kunnen vullen. Zelfs de foto’s waar meerdere mensen op staan ademen een eenzaamheid. Alsof ons op het hart wordt gedrukt dat we uiteindelijk toch allemaal alleen op de wereld zijn, we niemand echt kennen en dat we toch enkel aangewezen zijn op ons eigen bewustzijn. Het is huiveringwekkend moment, maar tegelijkertijd onbeschrijfelijk mooi.

Even later schrik je weer op. Waar was ik ook al weer mee bezig? O ja. En dan maar weer verder.

---

Een introductie in Gregory Crewdson

Gregory Crewdson wordt in 1962 geboren in Brooklyn, New York. Zijn vader is een psychoanalist en als kind probeert Crewdson vaak mee te luisteren met de gesprekken die zijn vader met zijn clienten heeft. De verhalen die hij hoorde fascineerden hem en ze daagden ook zijn fantasie uit, omdat hij nooit de persoon kon zien die hij aan de andere kant van de muur hoorde praten. Op zijn tiende nam zijn vader hem mee naar de Diane Arbus overzichtstentoonstelling in het MoMA. Achteraf gezien is dat waar Crewdson denkt dat hij voor het eerst een liefde voor fotografie ontwikkelde. Als tiener was hij echter meer bezig met muziek en zat hij in een rock band die The Speedies heetten. Treffend genoeg was hun grootste hit het nummer: “Let Me Take Your Photo“, dat Gregory had geschreven. Pas toen hij verliefd werd op een meisje dat fotografeerde, begon hij ook te vallen voor de fotografie. In 1985 haalt hij zijn bachelor Fine Art aan Suny Purchase en later ook een Master of Fine Art op Yale University, waar hij nu ook les geeft. Zijn opleiding focuste geheel op de documentaire fotografie, maar tegelijkertijd bezocht Crewdson exposities in New York van fotografen die het medium op een tegengestelde manier gebruikten. Nadat hij Blue Velvet, een film van David Lynch, had gezien veranderde zijn benadering van fotografie totaal. Hij begon documentaire fotografie te combineren met cinematisch licht. Sindsdien heeft hij veel inspiratie gehaald uit de filmwereld en probeert hij beelden te maken die zowel een element van het dagelijks leven bevatten, als een theatraliteit.

Een selectie van zijn werk

HOVER, 1995-1997

In de serie Hover kiest Crewdson voor het eerst voor een hoger standpunt in zijn foto’s. We zien straten en achtertuinen van Lee, Massachusetts waar iets vreemds aan de hand is. In deze vroege serie beelden werkte hij nog op een (relatief) kleine schaal, zonder het aanvragen van vergunningen etcetera. De politieauto in de laatste foto heeft hij erop kunnen krijgen door simpelweg de politie te alarmeren dat iemand de straat blokkeerde.

TWILIGHT, 1998-2002

Voor de Twilight serie werkte Crewdson naast de producties op locatie, voor het eerst ook in een soundstage, waar hij de sets geheel naar eigen wens kon inrichten. De uitgebreid gestileerde omgevingen hullen zich in een betoverend cinematisch licht. De beelden tonen ons sociaal vervreemde figuren, vaak in de thuisomgeving. Deze hoofdpersonen lijken op zoek naar iets, maar het niet te kunnen vinden.

BENEATH THE ROSES, 2003-2008

Beneath The Roses is de meest beroemde serie werken geworden. In de periode waarin de beelden werden gemaakt veranderde er veel in het leven van Crewdson. Zijn huwelijk kwam aan een einde in een ingewikkelde scheiding en hij verhuisde weg uit New York (waar hij altijd gewoond had). Volgens de kunstenaar is zijn toestand terug te zien in het werk. Foto’s in deze reeks waren zijn grootste producties tot dan toe, waarvan de foto met de met sneeuw bedekte straten in dit opzicht de kroon spande.

SANCTUARY, 2009

In deze serie foto’s verlaat Crewdson voor het eerst in zijn werk Amerika. Sanctuary fotografeert hij in de Cinecittà studios in Rome. Het terrein met filmsets werd in 1937 opgericht door Mussolini en de locatie wordt veel geassocieerd met de beroemd film regisseur Federico Fellini. Het werk doet in veel opzichten anders aan dan zijn vorige projecten; het leunt meer naar de documentairefotografie. Maar zoals altijd, is er een spanning voelbaar tussen werkelijkheid en fictie en een link naar de filmwereld.

CATHEDRAL OF THE PINES, 2013-2014

For this latest project Crewdson chose Becket, Massachusetts as location for his images. It’s the town his wife Juliana’s family is from. He describes this to possibly be the first time the two previously separate worlds of his art and his personal life, overlap. While the production of Beneath the Roseswas quite open, this time he chose to close productions off to the public. The surroundings in the photo’s feel a lot more remote than those we saw in Hover, Twillghtand Beneath the Roses. There’s a tension between intimacy and isolation.

Sources:
Gagosian Gallery website
Gregory Crewdson: Brief Encounters. Dir. Shapiro, Ben. Ben Shapiro Productions, LLC, 2012. Documentary (get it here)
Burnett, Craig & Crewdson, Gregory. In a Lonely Place. Hatje Cantz, 2011
Tylevich, Katya & Eastham, Ben. My Life as a Work of Art. Laurence King Publishing, 20161

---

Op de hoogte blijven van nieuwe blogs?
Volg mij op Facebook of Instagram

---

---

Go to top