In een maatschappij die volgens haar in toenemende mate individualistisch en patriarchaal is, raakte Noor Lorist geïntrigeerd door de onzichtbare band tussen vrouwen. Haar project ‘Significant Others’ onderzoekt de rol van vrouwelijke vriendschappen binnen het hedendaagse feminisme. Met een aantal rake flyers, waarin tekst en beeld worden gecombineerd, visualiseert zij de kleine gebaren en het algemeen gevoel dat zij ervaart bij deze vriendschappen.
Tijdens de afronding van haar project werd haar hier en daar geadviseerd om haar project iets genuanceerder te maken. Dit om te voorkomen dat de meer macho kijker het werk zou afdoen als anti-man. “Je wilt niet gezien worden als een zeikwijf.”
Noor, welke eigenschappen associeer jij met vrouwelijkheid?
Noor: “In eerste instantie denk ik dan toch meteen aan klassieke termen als zachtheid en zorgzaamheid. Maar ik heb er toch moeite mee daar besloten eigenschappen aan te hangen. Ik denk dat wat vrouwelijkheid inhoudt, per persoon kan verschillen. De ‘vrouwelijke’ eigenschappen die ik net noemde zijn namelijk ook bij mannen te vinden. Toch kun je denk ik wel zeggen dat deze over het algemeen op een natuurlijkere manier bij vrouwen aanwezig zijn. Er is vandaag de dag veel discussie over wat het betekent om vrouw te zijn, en dat is goed, maar dat betekent in mijn ogen niet dat de klassieke kwaliteiten er opeens niet meer mogen zijn.
In mijn ideale wereld zijn de termen ‘mannelijk’ en ‘vrouwelijk’ overbodig. Maar dat lijkt mij voorlopig nog niet haalbaar. We kunnen ze nog niet loslaten. Daarom is het zo zinvol om ze te bespreken. Wat mij voor nu haalbaar en super lijkt, is dat je zelf keuzes kunt maken in de termen waarmee jij je identificeert. Voel je je er goed bij om jezelf in ‘hokjes’ als vrouwelijk of mannelijk te plaatsen, dan kan dat. Identificeer je je er niet mee? Dan hoeft dat niet.”
Identificeer jij je met de term ‘vrouwelijk’?
Noor: “Ja. Ik denk dat ik mij wel kan identificeren met wat er door de maatschappij vrouwelijk wordt genoemd. Toch hecht ik weinig waarde aan die term. Al is het woord voor mij ook niet zwaar, omdat deze (toevallig) iets representeert wat bij mij past. Juist wanneer je wel afwijkt van wat die term inhoudt, dan wordt die bewoording veel belangrijker. Dat lijkt paradoxaal.
Ondanks dat ik niet voldoe aan alles wat met een ideale vrouwelijkheid wordt geassocieerd, voel ik me toch 100% vrouw. Ik heb gelukkig niet het gevoel dat ik daarvoor aan allerlei kenmerken hoef te voldoen.”
“In mijn ideale wereld zijn de termen ‘mannelijk’ en ‘vrouwelijk’ overbodig. Maar dat lijkt mij voorlopig nog niet haalbaar.”
Waar komt jouw idee van wat vrouwelijk is vandaan denk je?
Noor: “Als het op de cliché kenmerken aankomt, dan komt dit zeker vanuit wat deze maatschappij je meegeeft dat vrouwelijkheid is. Zelf was ik vanaf jongs af aan geïnteresseerd in het feminisme. Daardoor bekijk ik vrouwelijkheid al langer vanuit een breder perspectief dan de meeste mensen. Als het aankomt op wat vrouwelijkheid kan zijn, staat door mijn research de deur dus wat wijder open ten aanzien van wat dit kan zijn.”
Als je aan een sterke vrouw denkt, wat voor persoon denk je dan aan?
Noor: “Er zijn denk ik verschillende manieren waarop je een vrouw als ‘sterk’ zou kunnen classificeren. Maar waar ik persoonlijk aan moet denken, en dat is eigenlijk iets wat voortkomt uit het research dat ik de afgelopen jaren heb gedaan, is dat ik het juist krachtig vind als een vrouw zachtheid uitdraagt. Een vrouw die niet bang is om emotioneel te zijn en ruimte durft in te nemen met haar gevoelens, dat vind ik het allersterkst.”
We hebben het nu over vrouwelijkheid gehad, maar wat is dan eigenlijk mannelijkheid?
Noor: “Het eerst woord dat in mij opkomt, en ik ben het er eigenlijk absoluut niet mee eens dat ik daar meteen aan moet denken, is ‘leiderschap’. Maar het is moeilijk te zeggen of dit een kwaliteit is die mannen van nature hebben. Want welke gedrag is biologisch bepaalt en vanaf waar is het conditionering?
Wat mij wel opvalt is dat veel mannen in mijn omgeving het lastig vinden om zich kwetsbaar op te stellen. Terwijl ik het nou juist krachtig vind wanneer een man dat wel kan. Als een man zijn ‘vrouwelijkere kant’ durft te laten zien komt dat des te mannelijker op mij over. Het toont dat hij over het zelfvertrouwen beschikt om zichzelf te kunnen blootstellen.”
“Als een man zijn ‘vrouwelijkere kant’ durft te laten zien komt dat des te mannelijker op mij over. Het toont dat hij over het zelfvertrouwen beschikt om zichzelf te kunnen blootstellen.”
Je hebt in jouw werk onderzoek gedaan naar de vriendschappen tussen vrouwen. Zijn er ook elementen van die vriendschappen terug te vinden in de relaties tussen mannen en vrouwen?
Noor: “Ik denk dat deze vriendschappen van elkaar verschillen, wanneer het aankomt op het groepsgevoel, omdat je niet uit kunt gaan van een onderlinge universele ervaring. Dat groepsgevoel is er bij vrouwen onderling wel heel sterk. Hierbij moet ik met name denken aan gedeelde ervaringen als een gevoel van onveiligheid en ervaringen t.a.v. sexueel ongewenst gedrag.
Een van de werken uit mijn project focust zich op de uitspraak “text me when you get home”, wat voor mijn gevoel echt een typerende uitspraak is binnen vrouwelijke vriendschap. Als je samen de stad in bent geweest en een van je vriendinnen gaat richting huis, dan wil je graag dat ze het laat weten wanneer ze veilig thuis is gekomen. Het is bij vrouwen onderling bijna vanzelfsprekend dat je dit vraagt. We ervaren het niet als heftig, maar het komt er op een hele natuurlijke manier uit.”
Noor: “Nou vragen mannen (bijvoorbeeld aan hun dochters) ook wel of ze willen laten weten of ze veilig thuis gekomen zijn, maar dit is niet vanuit een gedeelde ervaring. Voor mijn gevoel heeft deze uitspraak bij een man dan ook een andere intonatie. Ze hebben wat meer afstand. Bij vrouwen lijkt de angst voor onveilige situaties altijd in het achterhoofd te zijn. Mannen ervaren deze gevoelens ook, maar meer in vlagen denk ik, ze houden niet altijd rekening met een worst-case scenario.
Als ik één element zou moeten uitlichten uit vrouwelijke vriendschappen, dat denk ik voor iedereen erg zinvol zou zijn om te ervaren, is dit het accepteren van je eigen kwetsbaarheid. Dat is typisch iets wat ik binnen mijn vrouwelijke vriendschappen heb geleerd.”
Merk je dat jouw vrouwelijkheid ook een functie heeft binnen jouw liefdesrelaties?
Noor: “De rol die jouw vrouwelijkheid speelt binnen een relatie is denk ik afhankelijk van je partner. Ik heb momenteel een relatie met een man die zich een stuk comfortabeler voelt met het uiten van zijn ‘vrouwelijke’ kant, dan de mannen met wie ik voorheen relaties heb gehad. Ik kan denk ik wel zeggen dat hij meer in touchmet zijn emoties is dan ik. Mijn eigen vrouwelijkheid speelt daarom niet de rol die het in vorige relaties wel speelde.
Toen ik nog partners had die meer machowaren, merkte ik dat ik soms geneigd was wat meer ‘meisjesachtig’ te doen. Zo kon hij de stoere man uithangen. Het is een beetje alsof je een rol aanneemt, maar dat is niet zo negatief als het klinkt. Soms is het ook fijn om je het meisje te voelen. Maar waar ik echt een afkeer van heb, is als ik het gevoel krijg dat iemand een performance aan het geven is van een mannelijke of vrouwelijke rol. In de buurt van zo iemand kan ik me ook moeilijk openstellen.
Ik denk dat het ‘vrouwelijke’ en ‘mannelijke’ vooral een rol speelt in de begin van een relatie. Daarna wordt je gewoon twee mensen..”
Meer weten of Noor Lorist en haar project Significant Others? Volg haar op Instagramof bezoek haar website.
Dit interview is onderdeel van mijn research voor een nieuwe fotoserie waar ik aan werk. Op de hoogte blijvenvan dit project? Volg mij dan op Facebook of Instagram, of houdt deze site in de gaten voor updates.
Ben of ken jij iemand met een bijzondere kijk op mannelijk- en/of vrouwelijkheid, die ik echt hierover moet spreken? Tip mijdit dan door een berichtje te sturen naar contact@hannajansen.com.
STA JIJ STRAKS MODEL?
Voor een mijn nieuwe project ben ik op zoek naar mannen die een vrouw in hun leven hebben waarbij ze zich veilig voelen en waarbij ze zich kwetsbaar kunnen opstellen. Ik zou jullie dan graag samen fotograferen in een studio setting, voor een vergoeding van 150 euro per stel. Interesse? Stuur een mailtje naar contact@hannajansen.com en dan vertel ik je meer over het project en kunnen we samen kijken of het bij jullie past.
